5 jaar AVG | Commercieel belang = gerechtvaardigd belang?
In onze serie ‘5 jaar AVG’ mag de grondslag gerechtvaardigd belang natuurlijk niet ontbreken. De VoetbalTV-zaak en de KNLTB-zaak (én het standpunt dat onze Nederlandse privacytoezichthouder daarin heeft ingenomen) hebben de privacygemoederen de afgelopen jaren beziggehouden.
De basis
Een korte recap: om persoonsgegevens te mogen verwerken moet je onder meer een grondslag hebben. De AVG kent er 6, waarvan ‘gerechtvaardigd belang’ er 1 is. Simpel gezegd mag je persoonsgegevens verwerken op basis van deze grondslag als je een belangenafweging hebt gemaakt tussen jouw belang en dat van de betrokkenen: de zogeheten 3-stappentoets.
Het is verstandig om daar een Legitimate Interest Assessment (LIA) voor te gebruiken, zodat je goed kunt uitleggen hoe je tot je conclusie bent gekomen.
De VoetbalTV- en KNLTB-zaken
Wat was in deze zaken ook al weer het geval? VoetbalTV maakte in opdracht van amateurvoetbalclubs video’s van amateurwedstrijden en maakte deze openbaar via zijn eigen (afgesloten) platform. De KNLTB verstrekte persoonsgegevens van leden tegen betaling aan sponsoren.
In beide gevallen legde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een boete op. Redenatie van de AP is namelijk dat een zuiver commercieel belang nooit een gerechtvaardigd belang kan zijn. Daarnaast stelt de AP zich op het standpunt dat een gerechtvaardigd belang een in wetgeving (of ergens anders in het recht) benoemd rechtsbelang is.
Oftewel: als het geen officieel rechtsbelang is, dan kan het ook geen gerechtvaardigd belang zijn. Dat beperkt de mogelijkheden als organisatie dus enorm!
Klopt het standpunt van de toezichthouder wel?
Staat dit ook zo in de AVG? Nee, zeker niet. Sterker nog: in overweging 47 staat dat direct marketing – toch een duidelijk commercieel belang – een gerechtvaardigd belang kan zijn.
Ook de Europese Commissie is het niet met de AP eens. Zij stuurde de AP zelfs een brief om dat nog eens te benadrukken. De tot nu toe gevoerde gerechtelijke procedures geven nog geen uitsluitsel of het standpunt van de AP in stand blijft of niet.
Wel is het besluit om VoetbalTV een boete op te leggen vernietigd. De AP had volgens de rechters dit besluit niet zorgvuldig genoeg genomen. In de KNLTB-zaak heeft de rechter vorig jaar prejudiciële vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie. Het gaat daarbij om de vragen:
- of een zuiver commercieel belang een gerechtvaardigd belang kan zijn;
- hoe, in algemene zin, de grondslag ‘gerechtvaardigd belang’ moet worden uitgelegd; en
- of het tegen betaling verstrekken van persoonsgegevens aan een derde zonder toestemming van betrokkenen een gerechtvaardigd belang kan zijn.
De uitspraak van het Europese Hof van Justitie wordt op zijn vroegst volgend jaar verwacht.
Wat nu?
De meeste organisaties lijken zich nog niet veel aan het standpunt van de AP gelegen te laten liggen. En naar onze mening is dat terecht. Elk belang dat de 3-stappentoets doorstaat kan een gerechtvaardigd belang opleveren; of het nu als belang in de wet staat of niet.
Het standpunt van de AP is wat ons betreft dan ook incorrect. Wél is het van belang om een LIA te doen en daar niet te lichtvaardig mee om te gaan.
Heb je hulp nodig bij het uitvoeren van een LIA? Wil je eens sparren of jouw belang kwalificeert als een ‘gerechtvaardigd belang’? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen, we denken graag met je mee.